Sosna górska, zwana również kosodrzewiną jest niewymagającym drzewem, które może być wykorzystywane na wiele sposobów. Jest pięknym drzewem ozdobnym w ogrodach skalnych, jak również świetnie sprawdzi się jako żywopłot. Oto nasze wskazówki dotyczące sadzenia i pielęgnacji.
Pochodzenie sosny górskiej
Sosna górska (Pinus mugo) jest niskim gatunkiem drzew z rodziny sosnowych (Pinaceae). Pochodzi z lasów górskich środkowej i południowej Europy. Gatunki sosny dwuigłowej dzieli się na kilka podgatunków lub odmian w zależności od ich zachowania wzrostowego i kształtu szyszki. Sosna krzywa (Pinus mugo var. mugo, Pinus mugo var. mughus) występuje głównie w Alpach Wschodnich i na Bałkanach. Kosodrzewina (Pinus mugo var. pumilio) pochodzi z gór Włoch, Bałkanów i niemieckich niskich pasm górskich.
Wielkość i kształt sosny górskiej
Kosodrzewina zimozielona to bogato rozgałęziony krzew. Ponieważ jego wygięte w łuk gałęzie lubią wić się po ziemi, często jest tak szeroki, jak wysoki. Z reguły drzewo osiąga wysokość od 450 do 600 centymetrów i szerokość od 400 do 500 centymetrów. Ale są też niższe odmiany o płaskim, poduszkowatym lub kulistym wzroście. Kora Pinus mugo jest szaro-brązowa lub czarno-szara z małymi, nieregularnymi, łuskowatymi plamami. Pędy są szorstkie, a ich barwa jest od oliwkowozielonej do czarnobrązowej.
Liście
Błyszczące, ciemnozielone igły rosną zwykle parami na pędach i mają długość od trzech do czterech centymetrów. Wydają się spiczaste, proste lub lekko półksiężycowate w kierunku gałęzi. Igły sosny górskiej są bardzo drobno ząbkowane na krawędzi i półokrągłym przekroju. Ich żywotność wynosi od czterech do dziewięciu lat.
Kwiaty
Sosna górska kwitnie zwykle do końca czerwca, a czasm okres kwitnienia przeciąga się do lipcu. Kwiaty męskie są żółte, cylindryczne i zazwyczaj bardzo liczne. Kwiaty żeńskie są różowe i znajdują się prawie na samych końcach długich pędów.
Owoce
Od lipca pojawiają się szyszki jajowate do stożkowatych lub kulistych. Są symetryczne, bardzo krótkie, mają od dwóch do sześciu centymetrów długości. Dojrzałe stają się ciemnobrązowe, rzadko czarne, czerwone lub żółtobrązowe. Tarcze podziałki są płaskie lub tylko nieznacznie wypukłe. Szyszki sosny górskiej często pozostają na gałęziach przez kilka lat.
Siedlisko sosny górskiej
Podobnie jak ich więksi krewni, małe kosodrzewiny również uwielbiają miejsca w pełnym słońcu lub w półcieniu. Pinus mugo bardzo dobrze rośnie również w klimacie śródziemnomorskim.
Gleba
Sosna górska najlepiej rośnie na dobrze przepuszczalnej, bogatej w próchnicę glebie, umiarkowanie suchej lub wilgotnej. Ogólnie jednak drzewo jest bardzo odporne na miejsce i rośnie również na glebach ubogich w składniki odżywcze. Pod względem pH Pinus mugo dobrze radzi sobie zarówno na glebach kwaśnych, jak i zasadowych.
Sadzenie
Sosny górskie są często oferowane w pojemnikach i można je sadzić w zasadzie przez cały rok. Szczególnie latem ważne jest, aby w pierwszych tygodniach po posadzeniu obficie podlewać młode rośliny.
Pielęgnacja
Bardzo mrozoodporne drewno sosny górskiej jest bardzo wytrzymałe i oszczędne. Wiosną można przyspieszyć wzrost młodszych roślin dodając trochę kompostu.
Przycinanie sosny górskiej
Aby kosodrzewina była mała i zwarta, można skrócić młode pędy o dwie trzecie przed rozwinięciem się igieł w maju i czerwcu. Możliwy jest również krój zimowy. Aby uzyskać kształt bonsai należy część gałązek usunąć z naturalnie rosnących sosen. Pozostałe gałęzie są częściowo uformowane w poduszki, częściowo usunięte podczas przycinania treningowego. Sosna górska bardzo dobrze znosi formowanie.
Zastosowanie
Wiecznie zielone drzewo iglaste prezentuje się bardzo atrakcyjnie zarówno pojedynczo, jak iw grupie. Krzaczaste kosodrzewiny są szczególnie predestynowane do ogrodów skalnych , ale pasują również do ogrodów wrzosowych, z różami czy rododendronami. Ze względu na niską wysokość wzrostu nadają się szczególnie do ogrodów przydomowych i małych działek. W korytach można również sadzić bardzo niskie odmiany. Ponadto kosodrzewiny można wykorzystać do tworzenia wolno rosnących żywopłotów lub jako topiary w ogrodach japońskich. Olejek z sosny górskiej, działający przeciwzapalnie i wykrztuśnie, pozyskiwany jest z igieł i gałęzi kosodrzewiny. Może być stosowany wewnętrznie i zewnętrznie przy astmie, zapaleniu oskrzeli i innych chorobach układu oddechowego. Olejek eteryczny jest również popularny do masowania zestresowanych mięśni.
Odmiany sosny górskiej
Istnieje wiele karłowatych form Pinus mugo.
Pinus mugo 'Gnom’ to karłowata forma o gęstym, kulistym wzroście i ciemnozielonych igłach. Krzew ten dorasta do 250 centymetrów wysokości i osiąga taka samą szerokość.
Pinus mugo 'Mops’ przyjmuje kształty od płaskiego kulistego do poduszkowego i osiąga do 80 centymetrów wysokości i 110 centymetrów szerokości.
Pinus mugo 'Humpy’ to jedna z najmniejszych sosen o maksymalnej wysokości i szerokości jednego metra.
Rozmnażanie sosny górskiej
Czyste gatunki rozmnaża się przez siew, natomiast odmiany ozdobne sosny górskiej są zwykle szczepione. W przypadku niektórych wolno rosnących odmian kosodrzewiny możliwe jest również rozmnażanie przez sadzonki. Jest to jednak dość złożone. Siew odbywa się zwykle od marca do kwietnia. Dla Pinus mugo zaleca się wysiew w doniczkach. Ponieważ zdolność kiełkowania sosen zwykle nie jest bardzo wysoka, nasiona wysiewa się gęsto na podłożu. Kiełkowanie jest zakończone po około 60 dniach. Szczepi się ją zwykle od stycznia do marca na podkładkach ukorzenionych w doniczce przez spłaszczenie lub zaostrzenie na bok.